Intro: Aalt
Dijkhuizen, voorzitter van Wageningen UR heeft in een interview met TROUW een
groot pleidooi gehouden voor intensivering van de landbouw om de
voedselvoorziening in de toekomst veilig te stellen. Nederland als gidsland
voor de wereld.
Is
intensivering van de landbouw de enige oplossing?
het antwoord is ja wanneer je puur kijkt naar de milieubelasting per eenheid product voor een beperkt aantal
factoren.
Als je gaat
rekenen zul je het zelf zien, intensieve veehouderij heeft inderdaad de minste
milieuschade per kg product. Dit heeft alles te maken met de macht van de
massa. Het is goed mogelijk dat sperziebonen uit Egypte die per vliegtuig komen,
per kg product minder energie kosten dan die kleine hoeveelheden die in een
busje in de streek vervoerd worden. Volle auto’s en efficiënte
transportsystemen, daar kun je lokaal bijna niet tegenop. Kijk eens hoeveel
water het kost om je eigen andijvie te wassen.
Intensivering
heeft ook een paar andere kanten die in de rekensom van CO2 per kg buiten beeld
blijven, dus toch even een paar kanttekeningen:
·
Intensivering
gaat gepaard met ingewikkelde techniek en veel kapitaal, de combinatie van
techniek en kapitaal leidt tot een competitie tussen bedrijven met als
belangrijke uitkomst: een handvol hele grote bedrijven met in hun portefeuille
de techniek en het kapitaal. Kortom: bedrijven met heel veel macht
·
Macht
corrumpeert en absolute macht corrumpeert absoluut: de kans dat er misbruik
gemaakt wordt van macht op enig moment door een deel van de sleutelpersonen is
zo ongeveer 100%. Is het dan niet heel riskant om het systeem zo te ontwerpen
dat de macht bij een heel beperkt aantal organisaties en personen terechtkomt?
·
De
intensivering heeft door eenzijdige technieken gezorgd voor het verlies van
miljoenen ha’s aan vruchtbare grond door erosie en vervuiling en levert nog
steeds nieuwe problemen op: miljoenen ha’s in de VS hebben te maken met onkruid
dat resistent is tegen Roundup. Blijkbaar kan het systeem zich ook tegen
zichzelf keren.
·
Voedseltekort:
dat zou je niet zeggen als je ziet hoe kwistig er met voedsel omgegaan wordt.
Het heeft niet eens zozeer te maken met de milieudruk van de productie maar met
de economische en politieke belangen die verstorend werken
·
De
samenstelling van ons voedselpakket: daar is nog zoveel te winnen.
In
de voedselproductiesystemen moet ingebakken zitten dat negatieve gevolgen van
de productie voor de omgeving direct gevoeld worden binnen het
productiesysteem. Dat is de manier om het systeem zelf corrigerend te laten
zijn, degene die de keuze maakt moet zelf de gevolgen ervaren, de positieve,
maar ook negatieve.
Heeft
Dijkhuizen een punt?
Techniek
is een prachtig stuk gereedschap dat nog heel veel huidige problemen in de
toekomst gaat oplossen, daar ben ik van overtuigd. Daarom heeft Dijkhuizen ook
echt wel een punt. In Nederland is een tendens gaande om de landbouw vanuit een
nieuw soort romantiek te bekijken die totaal geen oog heeft voor het grotere
plaatje. Simpel zwart wit: beton is slecht en gras is goed. Een versimpeling
die totaal geen recht doet alle inspanningen van boeren en onderzoekers om
betere veehouderijsystemen te ontwikkelen.
Ik
vermoed dat Dijkhuizen vanuit dat beeld zijn verhaal gedaan heeft. De knuppel
heeft ook wel gewerkt. Ik ben alleen bang dat hij door de manier waarop hij het
gedaan heeft, de landbouw van Nederland en alles wat daarbij hoort, inclusief
zijn eigen universiteit, geen goed heeft gedaan. Je kunt ‘ongelijk’ krijgen
door de manier waarop je je ‘gelijk’ brengt.
